සම්ප්‍රදායේ කිරි බී වැඩෙන දෑවැද්ද නම් සර්පයා! - (සඳරැසී සුදුසිංහ)

දෑවැද්ද යනු, ලාංකීය සමාජයේ බොහෝ විට එළිපිට නොපිළිගන්නා, එහෙත් අභ්‍යන්තරයෙන් බලවත් ලෙස ක්‍රියාත්මක වන විෂයයන්ගෙන් එකකි. කුල බේදය ද, උඩරට පහතරට බේදය ද, උතුර හා නැගෙනහිර බේදය ද විවාහය ආශ්‍රිතව තටු ලැබෙන තවත් එවැනි විභේදනයන්ය. ලංකාවේ සිංහල, දෙමළ හා මුස්ලිම් ප්‍රජාවන් තුළ මේ  කරුණු සම්බන්ධයෙන් ඇතැම් සමානකම් මෙන්ම බරපතළ වෙනස්කම් ද පවතී.

 

දෑවැද්ද සහ දෙමළ සමාජය

මෙම ලිපිය සමස්තයක් ලෙස සමස්තයක් ලෙස ලාංකීය සමාජයේ දෑවැද්ද පිළිබඳ ගැටලුව තේමා කර ගත් නමුදු, ඉහත පසුබිම තුළ එහිදී වැඩි අවධානයක්, මෙම සංකල්පය තදින්ම මුල්බැසගෙන ඇති හා කාලානුරූපීව වෙනස් වීම අවම දෙමළ සමාජය කෙරෙහි යොමු වීම නිරායාසයෙන්ම සිදු වූවකි. විවාහයකදී ඔවුන්ගේ සංස්කෘතිය විමසන කාරණා අතර ජාතිය, කුලය, ආගම, අධ්‍යාපනය, රැකියාව, දෑවැද්ද, රුව යන මානයන් රැසක් පැවතියද ඉන් දෑවැද්ද අතිශය තීරණාත්මක වේ.

පොන්මනි (1978)ධර්මසේන පතිරාජයන් විසින් 70 දශකයේදී නිෂ්පාදනය කළ ‘පොන්මනි’ දෙමළ චිත්‍රපටය මෙම ගැටලුව අවධාරණය කරන්නකි. එයින් දසක ගණනක් ගෙවී ඇතත් එදා පැවති තත්ත්වයෙහි ගුණාත්මක වෙනසක් සිදුව නොමැති තරම්ය. මේ ගැටලුව දෙමළ සමාජය තුළ විවෘතව සාකච්ඡා නොවීමට ඊට එක් හේතුවකි.  

යාපනයේ පුලෝලි හි ජීවත්වන දේවකී, අපට ඒ ගැන විවෘතව අදහස් පළ  කළ කිහිපදෙනාගෙන් කෙනෙකි. 45 හැවිරිදි කාන්තාවක වන ඇයට තම ජීවිතය අවිවාහකව ගෙවීමට හේතුවක් වී ඇත්තේ සුදුසු සහකරුවකු සඳහා ගෙවියයුතු දෑවැද්ද ඇයගේ පවුලේ අය සතුව නොතිබීමයි.

“මගේ වයස දැන් හුගක් ගෙවිලා. මට කසාදයක් කරගන්න බැරි වුණේ මනමාලයකුට දෙන්න ලොකු දෑවැද්දක් නොතිබුණු නිසා. මගේ සහෝදරයා යුරෝපා රටක ජීවත්වෙන කෙනෙක්. අයියට ඕන වුණෙත් අයියා වගේම ලොකු තනතුරක් දරන කෙනෙකුට මාව කසාද බැඳලා දෙන්න. ඒත් එහෙම රස්සාවක් කරන කෙනෙකුට අපි ලොකු දෑවැද්දක් දෙන්න ඕනේ. ඒත් අයිය කැමති වුණේ නෑ එච්චර දෑවැද්දක් දෙන්න. ඉතින් මගේ මගුල කෙරුණෙ නෑ.” ඇගේ වචනවල තැවරී තිබුණේ දුකකි.

 

 

 

‘කොටි නීතියෙන්’ දෑවැද්ද තහනම්

දෑවැද්දේ පීඩනය එල්.ටී.ටී.ඊ. පාලන සමයේදී යම් දුරකට පාලනය වී හෝ යටපත් වී තිබුණු බව යාපනය සමාජයේ අත්දැකීමයි.

 

දෑවැද්ද හෙවත් දායාද දීම ද්‍රවිඩ සමාජයේ මෙන්ම සිංහල සමාජයේද මනාලිය මත පටවනු ලැබුවකි. නූතන සිංහල සමාජය මේ සම්බන්ධයෙන් සැලකියයුතු මට්ටමේ ලිහිල් සම්ප්‍රදායකට අවතීර්ණව ඇති බවක් දැකගත හැකිය. එසේ වුවද, කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉංග්‍රීසි අධ්‍යයන අංශයේ, ආචාර්ය ප්‍රභා මනුරත්න පවසන්නේ, මතුපිටින් පෙනෙන තත්ත්වය සමාජ අභ්‍යන්තරයෙහි දැකගත නොහැකි බවයි.

‘අභ්‍යන්තරය වෙනස් වෙලා නැහැ’

ආචාර්ය ප්‍රභා මනුරත්න “අතීතයේදී ස්ත්‍රියට සැලකුවේ හුවමාරු භාණ්ඩයක් විදියට. කෘෂිකාර්මික සමාජයේදී කාන්තාවට ආර්ථික වටිනාකමක් දෙන්න දේපොළ දුන්නට වර්තමානයට ඒ සිරිත් අදාළ වෙන්නේ නෑ. දැන් ආර්ථිකයට වැඩිම ශ්‍රම දායකත්වයක් සපයන්නේ කාන්තාව. අද සමාජ ක්‍රමය හා ආර්ථික ක්‍රමය එක්ක බලද්දී දෑවැද්ද කියන්නේ යල් පැනපු ක්‍රමයක්. තාමත් සිංහල හෝ දෙමළ සමාජයේ දෑවැද්ද එපා කියන දුලබයි. කාල් මාක්ස් කීවෙ සියලු ඝන වූ දේ වාෂ්ප වෙනවා කියලා. එත්  සමාජයේ මතුපිට ස්වභාවය වෙනස් වුණාට මිනිස්සු හිතන විදිය, සමාජ සම්බන්ධතා වේගයෙන් වෙනස් වෙන් නෑනෙ. මොඩ් ජීවිත ගැන හිතන ගමන් වික්ටෝරියා සදාචාරය පවත්වාගෙන යන්නේ ඒකයි. වර්තමානයේ ගැහැනු දරුවන්ට විවිධ වෙළඳපොළවලට මූණ දෙන්න වෙනවා. එකක් රැකියා වෙළඳපොළ අනික කසාද වෙළඳපොළ. විවාහ යෝජනා දැන්වීමක් දැක්කම මේ තත්ත්වය කොහොමද කියල හොඳටම බලාගන්න පුළුවන්. දෑවැද්ද කොයිතරම් සිංහල සමාජයේ මුල්බැසගෙන තියේද කියල. කොහොම වුණත් දෑවැද්ද කියන්නේ කාන්තාවට විතරක් නෙවි පිරිමින්ට වුණත් පීඩාකාරී දෙයක්. උදාහරණයක් විදියට සමහර අවස්ථාවකදී පිරිමියෙකුට වුණත් තමන් කැමති කාන්තාව සමග විවාහ වෙන්න නොහැකි වෙනවා මේ දෑවැද්ද කියන සාධකය නැතිව.”

මුස්ලිම් කාන්තාව- දෑවැද්දෙන් නිදහස

මාධ්‍යවේදී රිෂා එම්. සලීම්ලංකාවේ මුස්ලිම් සමාජය තුළ, දෑවැද්ද සම්බන්ධයෙන් සිංහල ද්‍රවිඩ සංස්කෘතීන් ද්විත්වයටම වඩා වෙනස්කමකින් යුක්ත සම්ප්‍රදායක් පවතී. ජ්‍යෙෂ්ඨ මාධ්‍යවේදී රිෂා. එම්. සලීම් ඒ පිළිබඳ පැහැදිලි කළේය.

 

කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ සමාජ විද්‍යා අංශයේ අංශාධිපති ආචාර්ය ෆර්සානා හනීෆා ගෙන්ද අපි මේ පිළිබඳ අදහස් විමසුවෙමු.

“යුද්ධ කාලේ කඳවුරුවල ඉද්දි බොහෝ දෙනෙක් කුලය හා දෑවැද්ද ගැන, අකමැත්තෙන් හරි කැමැත්තෙන් හරි අමතක කළා. එතකොට අපිට ඕන වුණේ ඒ විඳපු දුකෙන් මිදෙන්න විතරයි. දෑවැද්ද කුලය නොබලා කසාද සිද්ධ වුණා. ඒත් ආයේ ගම්බිම්වලට ආවට පස්සේ ආයෙම ඒ අමතක කරපු දෑවැද්ද, කුලය මතක් වෙලා.”

“මම දන්නා හොඳ කොල්ලෙක් හිටියා පිටරටක පුරවැසිභාවය තියන. ඒ කොල්ලාට ඕන වුණා ලංකාවට ඇවිත් ලංකාවේ දෙමළ ගැහැනු ළමයෙක්ම කසාද බැඳගන්න. එයා කිව්වේ හොඳ ගෑනු ළමයෙක් ඕනේ, මට දෑවැද්ද ඕනේ නෑ කියලා. ඉතින් අපි ගොඩක් ගෑනු ළමයි බැලුවා. ඒත් හුඟක් ගෙවල්වලින් අකමැති වුණා. හේතුව, එයාලට සැක හිතුණා හැමෝම දෑවැද්ද ඉල්ලද්දී මොකද මෙයා විතරක් දෑවැද්ද ඉල්ලන්නේ නැත්තේ, මෙයාට සනීප කරන්න බැරි අසනීපයක්වත් තියනවද? කියලා. එහෙම හිතන තරමට මේ සමාජයට දෑවැද්ද කා වැදිලා තියෙන්නේ.”

එස්. සිවගුරුනාදන්“විදේශයක ජීවත්වන දෙමළ පවුලක නැන්දම්මලා බොහෝ දෙනෙක් කැමති නෑ විදේශයකම ජීවත්වන දුවක ලේලි කරගන්න. ඒ ගොල්ලෝ කැමති ලංකාවේ අයට. එතකොට ගෑනු ළමයෙක් හොයල මුලින්ම අහනවා ලංකාවේ කොහෙද කියලා. ඒකෙන් කුලය හොයාගන්නවා. ඊට පස්සේ අහනවා දෑවැද්ද තියෙන්නේ කොළඹද යාපනේද කියලා. ඒ අහන්නේ ගෙයක් දෑවැද්දට දෙනවනම් ඒක තියෙන්නේ කොහෙද කියලා. ඊට පස්සේ ඒ ගේ මනමාලයා නමට, නැත්නම් ඒගොල්ල කියන කෙනෙකුගෙ නමට ලියන්න ඕනේ. ඊට පස්සේ තමයි ඒ කසාදෙ කෙරෙන්නේ. යුද්දෙ කාලේ මේ ප්‍රශ්නේ ටිකක් යටපත් වෙලා තිබුණ‍ෙ. ඒත් දැන් ආයේ බරපතළ විදියට ඔළුව උස්සලා තියනවා. ලංකාවේ කොහේ හිටියත් බොහෝ දෙනකු දෑවැද්ද බලාපොරොත්තු වෙනවා.”

“මම දන්නා පවුලක් තිබුණා. ඒ මනමාලයා ඉංජිනේරුවෙක්, මනමාලිත් ඉංජිනේරුවෙක්. දෑවැද්දට ලක්ෂ සීයක් ඉල්ලුවා. ඒක දුන්නට පස්සෙත් මනමාලයාගේ පවුලෙන් කරදර කරා දෑවැද්ද ගැනම කියලා. අන්තිමට ඒ මනමාලි සිය දිවි නසා ගත්තා. එයා නොබැඳ හිටියනම් තවම ජීවත්වෙනවා. ඒවා අහද්දී මේ දෑවැද්ද ගැන පුදුම තරහක් එන්නේ. සමහරු විවාහය සිද්ධ කළත්, පොරොන්දු කරගන්නවා අවුරුදු කීපයක් ඇතුළත දෑවැද්දෙ ඉතුරු ටික දෙන්න කියලා. තවත් සමහරු දෑවැද්ද ගන්නේ තමන්ගේ සහෝදරියන් ඒ දෑවැද්ද දීලා විවාහ කර දෙන්න ඕන නිසා. එක ගෙදරකට දුකක් දීලා ගන්න දෑවැද්ද දීලා තමන්ගේ බරෙන් නිදහස් වෙනවා.”

“දෑවැද්ද ස්ත්‍රිය අවමානයට පත් කරනවා. යුද්ධය නිමාවීමත් සමග ඇතිව තිබෙන වාතාවරණය උතුරු - නැගෙනහිර ස්ත්‍රියගේ  තත්ත්වය තවත් අවදානමකට ලක් කර තියනවා. එනම් අධික මිලිටරිකරණය සහ යුද්ධයෙන් පසු ඇතිව තිබෙන අහිමිවීම් සමග, කාන්තාව විවාහ වීම මෙන්ම ඒ විවාහ හරහා ඇයගේ ආරක්ෂාව තහවුරු කිරීමත් අත්‍යවශ්‍ය කරුණක් ලෙස සමාජගත වෙලා. එවැනි තත්ත්වයක් තුළ උතුරු නැගෙනහිර ද්‍රවිඩ කාන්තාව දෑවැද්ද නමැති පුරුෂාධිපත්‍යමය ව්‍යුහය විසින් නිර්මාණය කර ඇති පීඩාකාරී යාන්ත්‍රණයට ගැට ගැසිල තියනවා.”

සමාජ ක්‍රියාකාරිනි පෝල් අරූල් වන්දනා“සමහර ගම්වල පහළොවක් දහසයක් විතරම දෑවැදි ප්‍රශ්නය නිසා විවාහයක් නැතිව හෝ විවාහය අතහැරලා ඇවිත් දුක් විඳිනවා. අනිත් කාරණාව, මේ තේසවලාම නීතිය. මේ නීතියේ විදියට මනමාලි අරගෙන යන දේපළ තමන්ගේ හිතුමතේට විකුණන්න බෑ. ඒකට සැමියාගේ අනුමැතිය ඕනේ. මේ නිසා යුද්දයෙන් පස්සේ අසරණ වුණු පවුල් ගණනාවක් තියනවා. හුගක් අතුරුදහන් වූ පිරිමි ඉන්න පවුල්වල බිරිඳට තමන්ගේ දරුවන්ගේ ඉගනීමේ කටයුතුවලට වියදම් කරන්නවත් මුදල් හොයාගන්න විදියක් නෑ. ඒකට හේතුව මේ කාන්තාවන්ගේ සැමියා මේ දේපළ විකුණන්න අවසර දීලා අත්සන් කරන්න ඕනේ. ඉතින් අතුරුදහන් වෙච්ච මිනිස්සු මැරිලද කියලවත් සහතිකයක් නැතිව කොහොමද තනි කැමැත්තට විකුණන්නේ? පවුලේ කාන්තාවෝ, දරුවෝ අසරණ වෙනවා. මේවා සමාජයේ බරපතළ ප්‍රශ්න. දැන්වත් මේවා කාලයට ගැළපෙන්න වෙනස්වෙන්න ඕනේ. අනිත් කාරණේ, මේ දෑවැද්ද ගත්තේ නැතත් දෙන්න ඕනේ කියන පිරිසක් ඉන්න එක. මගේ වැඩිමල් සහෝදරයෝ දෙන්නම විවාහවෙද්දී අපි ඒ මනමාලියන්ට දෑවැද්ද දීල එක්ක ආවේ. ඒත් අපි විවාහ වෙනකොට අපේ අම්මට ඕනේ වුණා මට  දෑවැද්ද දෙන්න. මේකත් නරක ආදර්ශයක්.”

දෑවැද්දෙන් පීඩා විදීම උතුරු නැගෙනහිරට පමණක් නොව කඳුකරයේ වතු ආශ්‍රිතව ජීවත්වන ඉන්දියානු සම්භවයක් ඇති ද්‍රවිඩ ජනයාටද පොදුය. ජීවිතයම සීතලට පවරමින් නෙක දුක් අනුභව කරමින් රොටියක් උදෙසා ඔට්ටුවෙන මේ අහිංසක මිනිසුන්ට දෑවැද්ද කොපමණ ව්‍යාධියක්ද යන්න හිතාගන්නටද අසීරුය. අදටද ඔවුන්ට ලැයිම් කාමරයෙන් එහා දකින්නට අවකාශයක් නැත. තේ ගසට තබා ගැට ගසා ඇති ඒ මනුස්ස ජීවිත දෑවැද්ද යන සංකල්පයෙන් බැට කන්නේ තවත් ප්‍රශ්න අටෝරාශියකට තල්ලු කරමිනි.

සමාජය විසින්ම තමන්ගේ සැනසිල්ල උදුරා දැමීමේ මෙවන් යල් පිනූ සිරිත් අහෝසි වී යා යුතුය. අදහස්, ආකල්ප, මානවීය ගුණයන් ඉස්මතු වන විවාහයක් මිස  මුදල්, රත්තරන්, ඉඩකඩම්, ඔප්පු තිරප්පුවලට බැඳීම් හුවමාරු කිරීමේ ගණුදෙනු නිමා විය යුතුය. ඒ සඳහා රාජ්‍යමය, නෛතිකමය, සමාජීය, සංස්කෘතික, ආධ්‍යාපනික වශයෙන් ආකල්පමය වෙනසක් ඇති කිරීම දෑවැද්ද යන සංකල්පයෙන් පීඩනයට පත්වන සියලු මනුෂ්‍යයන් උදෙසා කළ හැකි ඉහළම  සත්කාරය නොවේ ද?