පසුගිය සතියේ මේ 'අනිද්දා' පුවත්පතේ මුල් ප්‍රවෘත්තිය වුණේ, ඊළඟ මැතිවරණය සඳහා විපක්ෂයේ පුළුල් සන්ධානයක් ගොඩනැඟීම සඳහා සාකච්ඡා කෙරෙමින් පවතින බව ය.
එම සන්ධානය ගොඩනැඟෙතැයි කියන්නේ, සමගි ජනබලවේගය කේන්ද්‍ර කරගනිමිනි. මෙයට, ඩිලාන් පෙරේරා, නාලක ගොඩහේවා, ජී. ඇල්. පීරිස් සහ චන්න ජයසුමන ඇතුළු පිරිසක් එක් වන බවත්, එම සන්ධානයේ නියෝජ්‍ය නායකත්වය ඩලස් අලහප්පෙරුමට ලබාගැනීම අරමුණු කරගනිමින් චරිත හේරත් වැනි තවත් පිරිසක් ඊට එක් වීමට නියමිත බවත් එම ප්‍රවෘත්තියෙන් කියැවුණි.
සන්ධානයක් යනු කුමක්ද? පළමුව, යම් මැතිවරණයක් ජයග්‍රහණය කිරීමට වැඩිම හැකියාවක් ඇතැයි සිතන කණ්ඩායම්වල ඒකරාශී වීමකි. එනම්, ඊට අනුබද්ධ පුද්ගලයන් සහ කණ්ඩායම් සතුව බිම් මට්ටමේ ප්‍රබල ඡන්ද පදනමක් ඇතැයිද, එය පොදු සන්ධානයේ මැතිවරණ ජයග්‍රහණය සඳහා උපස්ථම්භක වෙතැයිද යන විශ්වාසය මත එකී කණ්ඩායම් සහ පුද්ගලයන් ඒකරාශී වීම ය. මෙහිදී මුඛ්‍ය එල්ලය වන්නේ, එළැඹෙන මැතිවරණයක් ජයග්‍රහණය කිරීමයි.
සන්ධානයක දෙවැනි අදහස සහ වඩාත් වැදගත් අදහස වන්නේ, ජයග්‍රහණයකින් පසු, ඊළඟ රාජ්‍ය පාලනයක් වඩාත් සාර්ථක අන්දමින් පවත්වාගැනීම සඳහා ප්‍රයෝජනවත් විය හැකි යැයි සිතන මතවාදී සහ දෘෂ්ටිවාදී පෝෂණයක් සැපයෙන සහ නිවැරදි ඉදිරි දැක්මක් සහිත දේශපාලනික කණ්ඩායම් සහ පුද්ගලයන් ඒකරාශී කරගැනීම ය.
මැතිවරණ ජයග්‍රහණයක් ලබාගැනීම සහ ඉන්පසු පිහිටුවන ආණ්ඩුවක සාර්ථකත්වයක් අතර අනිවාර්ය සහසම්බන්ධයක් නැත. එනම්, යම් සන්ධානයක් ජයග්‍රහණයක් කළ පමණින් සාර්ථක ආණ්ඩුවක් රටට ලැබෙතැයි සිතිය නොහැකි බව ය. හොඳම උදාහරණය, ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ අති විශාල ජයග්‍රහණය සහ ඒ ජයග්‍රහණයෙන් පසු පිහිටුවාගත් ආණ්ඩුව ලැබූ අති විශාල අසාර්ථකත්වයයි.
ඒ නිසා, හුදෙක් මැතිවරණ ජයග්‍රහණයක් සඳහා පමණක් සන්ධානයක් ඇති කරගැනීම, බලයට පත්වීම සඳහා යම් පිරිසකට ප්‍රයෝජනවත් විය හැකි වෙතත්, එවැනි පිරිසකගෙන් රටට වැඩක් වෙතැයි අනිවාර්යයෙන් සිතිය නොහැකි බව එහි අදහසයි. එබැවින් සන්ධානයක් ගැන කතා කරන විට අප සලකා බැලිය යුත්තේ, එකී පාර්ශ්වකරුවන්ගේ ඉදිරි දැක්මෙන් සහ හැකියාවන්ගෙන් රටේ හෙට දවසට යහපතක් වේද යන කාරණය පමණි.
එසේ වෙතත්, සන්ධානයක පළමු අර්ථය, එනම් හුදෙක් මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමේ ඒකල පරමාර්ථය පමණක් සැලකිල්ලට ගනිමින් ඉහත යෝජිත සන්ධානය දෙස කෙටියෙන් සලකා බැලීම නිරර්ථක නැත. මේ කියන අර්ථයෙන් ගත් විට, කෙනෙකු සිය විශ්වාසය ගොඩනඟන්නේ, එක් පොදු උපකල්පනයක් මත පිහිටමිනි. එනම්, දැනට පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කරන ඉහත කී පුද්ගලයන් සහ පක්ෂ, ඔවුන් පාර්ලිමේන්තුවට මුලින් තේරී පත්වුණු අවස්ථාවේ තිබුණු නියෝජනයට සමාන ශක්තියකට තවමත් අඩුවැඩි වශයෙන් හිමිකම් කියන්නේය යන උපකල්පනයයි. ඒ සියලු පුද්ගලයන් සහ කණ්ඩායම්, පසුගිය මැතිවරණයෙන් රාජ්‍ය බලය ලබාගත් පක්ෂයෙන් ඡන්දය ඉල්ලා ජයග්‍රාහී වූවන් ය.
බොහෝ ජයග්‍රාහී පක්ෂ අවුරුදු කිහිපයක් රාජ්‍ය පාලනය හෙබැවීමෙන් කාලයකට පසුව, මුලින් ඔවුන් සතුව තිබුණු නියෝජනමය ශක්තියට තවදුරටත් හිමිකම් කියන්නේ නැතිවා විය හැකිය. ඒ කාරණය, අද තිබෙන පාර්ලිමේන්තුව තුළ තරම් සත්‍යයක් විය හැකි වෙන කිසි පාර්ලිමේන්තුවක්, නිදහසෙන් පසු ශ්‍රී ලංකාවේ තිබී නැතැයි කීම අතිශයෝක්තියක් නොවේ. මේ පිරිසට නායකත්වය දුන් පුද්ගලයාට ජීවිතය බේරාගෙන රටින් පැනයාමට සිදු විය. තමා ජීවතුන් අතර සිටියදීම සහ තමාගේ පාලන කාලය අතරවාරයේදී රාජ්‍ය බලයෙන් ඉවත් වී වෙනත් පුද්ගලයෙකු අනුප්‍රාප්තිකයා වශයෙන් පත්කිරීමට තරම් දරුණු අර්බුදයකට මුහුණදුන් පුද්ගලයෙකි, ඔහු. එය, ඊට කලින් කිසි දවසක අප අත්දැක නැති තත්වයකි.
දැන් සමගි ජනබලවේගය සමග මහා සන්ධානයක් ගොඩනැඟීමට කතා කරන්නේ, එම නායකයාගේ නාමයෙන් සහ ආකර්ශණයෙන් පාර්ලිමේන්තුවට තේරීපත් වූ පිරිසකි. ඔවුන් සියල්ලන්ගේ පක්ෂය පොහොට්ටුවයි. ඉහත නම් කී අයගෙන් බොහොමයක්, ඊළඟ මැතිවරණය පොහොට්ටුවෙන් තරග කළොත් ජයග්‍රහණය කරතියි සිතීම අසීරු ය. ඇත්තෙන්ම, ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ඇතුළු රාජපක්ෂලා මේ රටට කළ විපත සහ විනාශයට මේ සියලු පුද්ගලයන් වගකිවයුතු බවට සාමාන්‍ය ජනමතයක් මුල්බැසගෙන තිබේ. එය සහේතුක හැඟීමකි. ඉතිං, ඔවුන්ගේ ඒකරාශී වීමකින්, විශේෂ ඡන්ද ශක්තියක් යම් සන්ධානයකට ලැබෙතැයි සිතීම යථාර්ථවාදී නැත. එබැවින්, සන්ධානය ගොඩනැඟෙන්නේ හුදෙක් මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමේ පරමාර්ථය පමණක් පෙරදැරිව යැයි මොහොතකට උපකල්පනය කළත්, ඒ උපකල්පනය පදනම් වන්නේ ඉතා දියාරු සමාජ යථාර්ථයක් මත බව අපට පෙනී යයි.
සන්ධානයේ දෙවැනි අරුත හෙවත්, පාර්ශ්වකරුවන්ගේ ප්‍රතිපත්තිගරුවක බව, ඉදිරි දැක්ම, කැපවීම සහ හැකියාවන් වැනි සාධනීය කාරණා, මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කිරීමෙන් පසු පිහිටුවාගන්නා ආණ්ඩුවක් රටට වැඩදායක කරගැනීමට ඉවහල් වන්නේය යන පදනම මත පිහිටා ඒ දෙස බැලුවොත් ඇඳෙන චිත්‍රය කෙබඳුද?
මේ සියල්ලන් අත්‍යන්තයෙන් ඊට නුසුදුස්සන් වන බව, එහිදී අපට පෙනෙන ආසන්නතම කාරණයයි. ඔවුන් සියල්ලන්, සෘජුවම, ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මේ රටට කළ මහා අපරාධයේ සම-හවුල්කරුවන් ය. හිටපු ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ, හිටපු අගමැති සහ හිටපු මුදල් ඇමතිවරුවන් වන මහින්ද රාජපක්ෂ සහ බැසිල් රාජපක්ෂ ඇතුළු පිරිසක්, රටේ වර්තමාන ආර්ථික අගාධයට වගකිවයුත්තන් යැයි මෑතකදී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය දුන් තීන්දුවට, මේ මහා සන්ධානයට ඇතුළු වීමට අද සාකච්ඡා කරමින් සිටිතියි කියන ඉහත කී සියල්ලන් ඇතුළත් ය. එම නඩුවේ ඔවුන්ගේ නම් සඳහන් නොවන්නේ, පෙත්සම්කරුවන් විසින් ඔවුන් වගඋත්තරකරුවන් වශයෙන් නම් කර නොතිබීම නිසාම පමණි. එහෙත් දෙන ලද තීන්දුවේ සාරය අරගෙන බැලුවොත්, ගෝඨාභය රාජපක්ෂ තරමටම, ජී. ඇල්. පීරිස්, නාලක ගොඩහේවා, ඩලස් අලහප්පෙරුම, චන්න ජයසුමන ආදී සියල්ලන්, අප අද පත්ව සිටින වර්තමාන අර්බුදයට වගකිවයුත්තන් බව සකල ජනයා දනිති.
දේශපාලනඥයන් අතින් වැරදි සිදුවිය හැකි බවටත්, යම් වරදක් කළ පමණින් එම දේශපාලනඥයාව ඉතිහාසයේ කුණු කූඩයට දැමීම නොමනා බවටත් මෙහිදී කෙනෙකු තර්ක කළ හැකිය. එකී දේශපාලනඥයා තමන් කළ වරද පිළිගෙන එය නිවැරදි කරගැනීමට කටයුතු කරන්නේ නම්, ඔහු හෝ ඇය පිළිබඳව ජනතාව යළිත් විශ්වාසය තැබීමේ වරද කුමක්ද යන ප්‍රශ්නය එහිදී මතු වෙයි. ඒ සාධාරණ ප්‍රශ්නය මේ කියන පිරිස සම්බන්ධයෙන් අදාළ වන්නේ කෙසේද යන්න විමසා බැලීම වටී.
අප කතා කරන්නේ, ජීවිතයේ එක වරක් වරදක් කළ තැනැත්තෙකු ගැන නම් ඉහත කී තර්කය පිළිගැනීමේ වරදක් නැත. එහෙත්, එකම වරද නැවත නැවතත් කරන පුද්ගලයෙකුට ඒ අවසරය හිමි නොවෙයි. ඔවුන් හැඳින්විය හැක්කේ ‘ප්‍රත්‍යසාරී වැරදිකරුවන්’ වශයෙනි. විශේෂයෙන් රටක භාරකාරත්වයක් පිරිනැමීමට එවැනි පුද්ගලයෙකු කොහෙත්ම සුදුසු නොවන බව එකහෙලා කිව යුතුය.
ඉහත කී පුද්ගලයන් අතරින් ජී. ඇල්. පීරිස් සහ ඩලස් අලහප්පෙරුම වැනි දේශපාලනඥයන්ගේ අතීත ක්‍රියාකාරීත්වය තුළින් එක කාරණයක් පමණක් උපුටා දැක්වීම මෙහිදී ප්‍රමාණවත් ය: නූතන ලංකා ඉතිහාසය බිහි කළ පරම අධිකාරීවරයා වූ ජේ. ආර්. ජයවර්ධනගේ උරුමය ඉදිරියට ගෙන යමින්, මෙරට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හකුළුවාලමින් ජනාධිපතිවරයා රජෙකුගේ තත්වයට ඔසවා තැබූ ව්‍යවස්ථා සංශෝධන දෙකක් තිබේ. ඉන් පළමුවැන්න වන්නේ 18 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයයි. ඊට කලින් 17 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙන් ඇති කර තිබූ සියලු ප්‍රජාතන්ත්‍රීය ආයතන බෙලහීන කරමින්, නීතියේ ආධිපත්‍යය වෙනුවට ජනාධිපතිවරයාගේ ආධිපත්‍යය විරාජමාන කිරීම මේ සංශෝධනය මගින් සිදු කෙරුණි. මහා නීති විශාරදයෙකු වන ජී. ඇල්. පීරිස් සහ පොදු ජන හිතවතෙකු වශයෙන් පෙනී සිටීමට ලොල් කරන ඩලස් අලහප්පෙරුම ඒ සංශෝධනයේ ප්‍රමුඛ පාර්ශ්වකරුවන් ය.
මේ වරද, 2015 යහපාලන ආණ්ඩුවෙන් නිවැරදි කෙරුණි. ඒ, රාජපක්ෂලාගේ 18 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය අහෝසි කොට, 19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය ගෙන ඒමෙනි. එසේ නිවැරදි කළ වරද, 2019 බලයට පත් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ නැවතත් ආපසු හැරෙව්වේය. ඒ, 19 අක්‍රීය කොට, 20 වැනි සංශෝධනය සම්මත කරගැනීමෙනි. අර කී දෙදෙනා එහිදීත් දෑතම උස්සා ඊට සහාය දුන්නෝය. එකම වරද, එකම ආකාරයෙන් දෙවරක් කෙරුණු, මෙතරම් පැහැදිලි සාක්ෂියක්, අපේ මෑත ඉතිහාසයෙන් සොයාගැනීමට නැත. එකම ආකාරයකින් දෙවරක් කෙරුණු ඒ වරද, තුන්වැනි වරටත් හරිගැස්සුණේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ රජ කම අතහැර පලායාමෙන් පසු මේ මෑතකදී ගෙනා 21 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙනි.
ලොකුම විහිළුව මෙයයි. 18 වැනි සංශෝධනය මගින් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ආපස්සට හැරවීමටත්, 19 වැනි සංශෝධනය මගින් ඒ හැරවීම ආපසු හැරවීමටත්, 20 වැනි සංශෝධනය මගින් ඒ ආපසු-හැරවීම නැවත හැරවීමටත්, 21 වැනි සංශෝධනය මගින් ඒ ආපසු-ආපසු හැරවීම නැවත ආපසු හැරවීමටත් මේ දෙන්නාම පෙරමුණේ සිට අත් උස්සා ඇත. මොවුන් සතු බුද්ධිමය පරිචය සහ ප්‍රතිපත්තිමය සුපිළිපන් භාවය තිබෙන්නේ කොහේද? එවැනි මිනිසුන්ගෙන් සන්ධානයක් පෝෂණය විය හැක්කේ කෙසේද?
ඊට අමතරව, ඉහත කී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුවට පිටුදුන් ආර්ථික කඩාවැටීම ඉදිරියේ මෙවැනි මිනිසුන් නිවැරදි ප්‍රතිපත්තිමය ස්ථාවරයක් නොගෙන සිටීම, රටේ අනාගතය හැඩගැස්වීම සඳහා ඔවුන් නුසුදුස්සන් කරවන බරපතල අවශේෂ කාරණා වශයෙන් පවතී. සමස්ත කෘෂිකර්මාන්තය ප්‍රපාතයට හෙලමින් කාබනික කිරීමට ගත් මෝඩ ප්‍රතිපත්තිමය තීන්දුව, රාජ්‍ය ආදායමට කණකොකා හැඬවූ බදු සහන ප්‍රතිපත්තිය සහ විදේශ සංචිතය කාබාසිනියා වීම නතර කිරීමට අවසාන මොහොත දක්වා පියවර නොගැනීම ආදී, ආර්ථිකයට අදාළ ප්‍රතිපත්තිමය මංමුළාවල් කිසිවකදී මේ කිසිවෙකු කටක් හෙල්ලුවේ නැත.
කෝවිඩ් වසංගතයට රටම බිළි වෙමින් සිටියදී, කෝවිඩ් එන්නත ගෙන්වීම වෙනුවට ‘ධම්මික පැණියක්’ රටට පෙවීමට පෙරමුණ ගත්තා වූද, දොස්තර ශාෆි ගැන වඳ බෙහෙත් කතාවක් ප්‍රබන්ධ කොට මුළු රටම ජාතිවාදයෙන් ඔද්දල් කිරීමට පෙරමුණ ගත්තා වූද, මහාචාරී චන්න ජයසුමනත්, ඊළඟ විපක්ෂ සන්ධානයේ කොටස්කරුවෝ වෙත් නම්, එකී සන්ධානය තුළ තිබිය හැකි ‘විපක්ෂය’ කුමන ආකාරයේ එකක් විය හැකිද?
අප වටහාගත යුතු ප්‍රධාන කාරණය මෙයයි: වර්තමාන පාර්ලිමේන්තුවේ පොහොට්ටුව නියෝජනය කරන අතිබහුතරය, පසුගිය මහ මැතිවරණයෙන් ඔවුන් ලැබූ නියෝජනත්වය මේ වන විට අහිමි කරගෙන සිටිත්. ඒ නිසා, බිම් මට්ටමේ ඡන්ද හයියක් ඔවුන්ගේ මාර්ගයෙන් නව සන්ධානයේ සංඛ්‍යාත්මක අගයකට දායාද වෙතැයි සිතීම මුළාවකි. ඔවුන් නියෝජනය කරන පුළුල් ජනතාවක් මහපොළොවේ නැති බැවිනි. එසේම, ඒ කඳවුරේ අතිබහුතරය, 2005 සිට ගත වූ රාජපක්ෂ රාජ්‍ය පාලන තුනක කාලයක් තුළ, මේ රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ප්‍රවර්ධනය සඳහා මොනම ආකාරයක හෝ සාධනීය බුද්ධිමය දායකත්වයක් සපයා නැතිවා පමණක් නොව, එකී සාරධර්ම කෙළෙසීමට පෙරමුණ ගත්තෝද වෙති.
ඒ සියලු කරුණු පසෙක ලා මෙවැනි පිරිස් සමග ‘මහා සන්ධානයක්’ ගොඩනැඟීමට කුමන හෝ හේතුවක් මත ප්‍රධාන විපක්ෂය කටයුතු කරන්නේ නම්, එළැඹෙන මැතිවරණයකදී රාජපක්ෂලා සමග සන්ධානගත වීමට බොහෝවිට ඉඩ ඇති එක්සත් ජාතික පක්ෂයට චෝදනා කිරීමට තමන්ට ඇති දේශපාලනික හෝ සදාචාරමය අයිතිය කුමක්දැයි රටට පැහැදිලි කිරීමටත් විපක්ෂය බැඳී සිටී. එහිදී සමගි ජනබලවේගය උත්තර දිය යුතු සරල පැනය මෙයයි: මේ කියන පිරිස සමග තමන්ට සන්ධානගත වීමට හැකි නම්, ඔවුන්ගේ ඉතිරි නායකයන් වන රාජපක්ෂලා සමග රනිල් වික්‍රමසිංහට සන්ධානගත වීමට නොහැක්කේ ඇයි?
රටේ අනාගත වගකීමක් දැරීමට අපේක්ෂා කරන ඕනෑම විපක්ෂයක් මේ මොහොතේ කළ යුත්තේ, රාජපක්ෂලා විසින් නොමඟ යවන ලද ජනතාව සමග සන්ධානගත වීම මිස, ඒ ජනතාව නොමඟ යැවූ පරාජිකා පුද්ගල නාම පුවරු සමග සන්ධානගත වීම නොවේ. 
(ගාමිණී වියන්ගොඩ)
ප්‍රවීන සාහිත්‍යවේදී හා දේශපාලන විචාරක
(අනිද්දා පුවත්පතින් උපුටා ගැනිණ)
