30 හැවිරිදි දෙදරු මවක් ජර්මනියේ හයිඩෙල්බර්ග් විශ්ව විද්‍යාලයේ මනෝචිකිත්සක රෝහලට 1909 පෙබරවාරි 7 වන දින ඇතුළත් කරන ලදී.
ඇයට වැළඳී තිබූ රෝගාබාධය ඩිමෙන්ශියා ප්‍රෙකොක්ස් හෙවත් භින්නෝන්මාදය බව පසුව මෑතකදී හඳුනා ගන්නා ලදී. ඉදිරි දැක්ම කෙටියෙන් වැඩි දියුණු වූ අතර මාසයකට පසු ඇයව රෝහලෙන් නිදහස් කරන ලදී, නමුත් කණගාටුදායක ලෙස ඇයගේ තත්ත්වය තවදුරටත් නරක අතට හැරීම හේතුවෙන් සති කිහිපයකින් පසු රෝහලට ඇයව නැවත භාර ගැනීමට සිදු විය. ඇගේ සෞඛ්‍යය තත්වයේ පසුබෑම දිගටම පැවති අතර, එම වසරේ අගෝස්තු මාසයේදී, ඇයගේ අසනීප තත්ත්වය "පර්යන්තය" ලෙස හඳුනා ගනු ලැබිණි. පුනරුත්ථාපනය තවදුරටත් විකල්පයක් නොවන නිසා, මෙම කාන්තාව ඉන් පසු වසර එකොළහක් පුරාවටම වයිස්ලොක් Wiesloch සරණාගතාගාරයට මාරු කරන ලදී.
මෙහි එන කතා නායිකාව එමා හෝක් නම් ජර්මානු කාන්තාවකි. 1878 අගෝස්තු 14 දින උපත ලද ඇය කිසිසේත් ජනප්‍රය චරිතයක් නොවූවාය. අප දන්නා තරමින් ඇය කිසිවිටකත් කිසිඳු කලාවක නිරත වීමක් අදහස් කළේ නැති බැවින් කලාකාරියක්ද නොවූවාය. නමුත් යම් අහඹු දෛවෝපගත සිදුවීමක් හෝක් නැමැති ඇයට නිරායාසයෙන් ප්‍රසිද්ධිය හිමි කර දුනි.
සිදුවූයේ මෙයයි..,ඇය 1909 දී හයිඩෙල්බර්ග් හි විශ්ව විද්‍යාල මනෝචිකිත්සක සායනයට ඇතුලත් කිරීමෙන් කලකට පසු විඩින් දිගින් දිගටම ලියන ලද අසාමාන්‍ය හසුන් පත් ය. විශේෂත්වය නම් ඇය ආවේගශීලීව ලියූ ඉතිරිව ඇති දුසිම් ගණනක් ලිපි හදවත් සසල කරන දෘශ්‍ය නිර්මාණ වන අතර ඒවා මංමුලා සහගත තනිකමේ සහ අසරණභාවයේ ප්‍රකාශනයන් වුවද, ඒවායේ සෞන්දර්යාත්මක ලක්ෂණ සුන්දර කලාත්මක ජයග්‍රහණ ලෙස අපට පහර එල්ල කිරීමයි.
හෝක්, කුඩා දියණියන් දෙදෙනෙකුගේ මවක් වූ අතර පාසල් ගුරුවරයෙකු සමඟ විවාහ වී සිටියාය. සිව් වසරක ගෙවී ගිය කාලය අතර තුර, දැඩි කනස්සල්ලෙන්, මනෝමය උදහස් බවකින් සිටි ඇය, ඇගේ පවුලෙන් ඉවත් වීමෙන් පසු සායනයට ගෙන ගොස් ඇත. රෝගය තම දරුවන්ගෙන් ආසාදනය වී ඇති බවත්, ඇගේ ආහාරයෙන් විෂ වී ඇති බවත් ඇය විශ්වාස කලා පමණක් නොව සිය සැමියාගේ සිපගැනීමෙන් පවා අසනීපයට පත් විය. ඇය තනිව ජීවත් වීමට ආශාවක් ප්‍රකාශ කළද, ඇය තම ස්වාමිපුරුෂයාට ඇයව නැවත ලබා ගන්නා ලෙස ආයාචනා කරමින් උමතුවෙන් හසුන් පත් ලියා ඇත. රෝහල්ගතව සිටියදී, හෝක් සිය සැමියාට සංවේදනාත්මක ලිපි මාලාවක් ලීවාය.
ඒවායේ සමන්විත වන්නේ “Herzensschatzi komm” (darling please come) සොඳුර කරුණාකර එන්න සහ “komm komm komm” (come, come, come) එන්න,එන්න, එන්න යන වාක්‍ය ඛණ්ඩය පමණක් නැවත නැවතත් පුනරාවර්තනයකි. ලිපි කිහිපයකම, ඇගේ නැවත නැවතත් ආදරය ප්‍රකාශ කිරීම, ඇයව බේරා ගන්නා ලෙස ඇගේ ස්වාමිපුරුෂයාට බැගෑපත්ව කරන ආයාචනය - "එන්න සොඳුර" - සහ "එන්න" යන තනි කෑගැසීම පවා පුනරාවර්තනය වී, මුළු පිටුවම එක් පසක දාරයේ සිට අනෙක් දාරය දක්වා ආවරණය කරයි. පසුව ලිපිය කියවිය නොහැකි තරම් වන තෙක් බොහෝ වාර ගණනක් එකම වචන වලින් වැඩිපුර ඒ මත ලියා ඇත. හෝක් ගේ වචන කෙතරම් තදින් සංයුක්ත කර උඩින් ලියා තිබේද යත්, ඒවා පිටුවේ අඳුරු, කම්පනය වන සිරස් තීරු සාදයි, ලිපිය තනිකරම වාගේ ප්‍රකාශිත වියුක්තයක් ලෙස බැලීමට සහ අපි සලකුණු විකේතනය කරන තුරු සහ ඇගේ පුද්ගලික ආයාචනය බවට පත් වන තුරු එහි තනිකරම සෞන්දර්යාත්මක බාවයක් සොයා ගැනීමට අපව පොළඹවයි.
ඒවා මානසික කම්පන බාවයක් ලෙස ප්‍රසිද්ධ වන අතර සුන්දරත්වය දරුණු ලෙස තියුණු ලෙස දිග හැරේ. ඇගේ මංමුලා සහගත තනිකම සහ අසරණ භාවය අපට සහකම්පනය වන අතර, නැවත නැවත ලිවීමම ඇය අපේක්ෂා කරන ප්‍රතිඵලයට බලපානු ඇති බවට ඇය විශ්වාස කළාද නැතහොත් වැඩි වැඩියෙන් කැඩී ගිය අනන්‍යතාවයක් පිළිබඳ හැඟීමක් ඇයට රඳවා ගැනීමට ඇති එකම මාර්ගය එයදැයි ඇය කල්පනා කළා වුව හැකිය.
මෙම හසුන්පත් වලට මුහුණ දෙන විට, අපට හාන්ස් ප්‍රින්ෂෝන්ගේ සංජානනය සිහිපත් වේ: “සරලම ලිවීම පවා . . . යනු, ප්‍රකාශිත අභිනයන්ගේ ප්‍රකාශනයක් ලෙස, මානසික සංරචක දරන්නා වන අතර, මානසික ජීවිතයේ සමස්ත ක්ෂේත්‍රයම පිහිටා ඇත්තේ වඩාත්ම නොවැදගත් ආකෘති මූලද්‍රව්‍යය පිටුපස ඉදිරි දර්ශනයක මෙනි. නරඹන්නාට විශේෂයෙන් කරදර වන්නේ ලිපි කිසි විටෙකත් පළ නොකිරීමයි; ඇගේ ස්වාමිපුරුෂයාට ඒවා කියවීමට නොහැකි වූ අතර ඔහු ඇයව රැගෙන යාමට කිසි දිනෙක පැමිණියේ නැත. මෙම ලිපි කිසි විටෙක භාර නොදුන්නද, ඒවායේ වියුක්තභාවය සහ පුනරාවර්තන අන්තර්ගතය හේතුවෙන් ඒවා කලා කෘති ලෙස සැලකීමට පටන් ගෙන ඇත.
එමා හෝක් ඇන්ස්ටාල්ට් වයිස්ලොච් සරණාගතාගාරයේ වසර එකොළහකට පසු 1928 වසරේ දී ඇගේ දිවි සැරිය නිම කලාය. තනිකමින් අනුවේදනීය ලෙස කිසිඳු ආදරණීයකුගේ හවුහරණකින් තොරව ගත කල ඇගේ දිවිය වසර 42 කට පමණක් සීමා වී තිබුණි. බොහෝ කලකට පසුව ඇගේ ප්‍රකාශයට පත් නොකල, කිසිදා නොයැවූ ඒ අවාසනාවත් පෙම් හසුන්, හයිඩෙල්බර්ග් හි ප්‍රින්ෂෝර්න් එකතුවේ මේ වන විට මහජන ප්‍රදර්ශනය සඳහා තබා ඇත.
පරිවර්තන සටහන:
ලේඛිකා, පරිවර්තිකා
ගයාත්‍රී නදීශානි තන්තිරිවත්ත
